ကျမရဲ့နေရာလေး: လက္ဖက္သမိုင္းအေၾကာင္းတေစ့တေစာင္း

မဂၤလာပါရွင္~~~

လက္ဖက္ေစ်းကြက္အေၾကာင္းမေျပာခင္ ကမာၻ႔သမိုင္းမွာ ဒီလက္ဖက္ေၾကာင့္ လြတ္လပ္ေရးရသြားတဲ့ အေမရိက၊"ဘိန္း"ဆိုတဲ့မူးယစ္ေဆးေပၚေပါက္လာရတာ၊ ကမာၻဦးအစ ႏွစ္သန္းခ်ီၿပီးရွိလာခဲ့တဲ့အ
ေၾကာင္းနဲ႔ လက္ဖက္ကုန္သြယ္ေရးလမ္းေၾကာင္းေတြ အထင္ကရျဖစ္ခဲ့တာေတြ ခ်န္ထားလို႔မျဖစ္
ျပန္ဘူး။ ကဲပါေလ..က်မရဲ႔မိတ္ေဆြမ်ားကို အိပ္ယာဝင္ လက္ဖက္ပုံျပင္ေလးေတြနဲ႔ ေခ်ာ့သိပ္ပါရေစ..

ဒီလက္ဖက္တေထာင့္တည ပုံျပင္ေတြကို documentary,web site,wiki နဲ႔တျခားႏိုင္ငံအသီးသီးက tea
specialist ေတြရဲ႔ မွတ္တမ္းစာအုပ္ရုပ္ရွင္ ေလ့လာမွတ္သားၿပီး စိတ္ထဲခံစားရသလို ျပန္ေျပာျပတာပါ။ က်မ
ဘာသာျပန္ၾဆာေရးခ်ာမကီးမဟုတ္ေၾကာင္း၊ မယ္ငီးတီထြင္ဖန္တီးထားတဲ့ပုံျပင္ လည္းမဟုတ္ပါဘူးဆိုတာ
ေလးေတာ့ စကားပလႅင္ခံထားပါရေစ.. း))))

အရင္ပို႔စ္ေတြမွာ ေျပာထားခဲ့သလို လက္ဖက္ပင္ေအာက္မွာတိုင္းခန္းလွည့္လည္ရင္း ေရေႏြးထိုင္က်ဳိ
ေသာက္ ခဲ့တဲ့ဘုရင္ႀကီးမတိုင္မွီ ႏွစ္သန္းခ်ီၿပီးလက္ဖက္ပင္ကမာၻေပၚမွာရွင္သန္ေပါက္ဖြားလာခဲ့ သလို
ေတာင္ေပၚ တိုင္းရင္းသားေတြရဲ႔ အသက္ကယ္ေဆးအျဖစ္နဲ႔လည္း ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာရွိလာခဲ့တာတဲ့။

လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္ေပါင္း ၃ဝေက်ာ္ေလာက္မွာ လက္ဖက္ကို တရုပ္ကစတယ္၊ အိႏိၵယကစတယ္နဲ႔ တရုပ္ကုလား
မူပိုင္ႏိုင္ငံအျဖစ္ေၾကျငာခ်င္လို႔ ရန္ျဖစ္ၾကတယ္တဲ့ဗ်ား..။ အာသံျပည္နယ္ကပါလို႔ ဖင္ပိတ္ျငင္းေနတဲ့ အာ
ခ်ားဟဲတသိုက္ကို အိစံကြားေတြက သက္ေသျပမွရမယ္ ပါးစပ္ေျပာလို႔ေတာ့ သူတို႔နဲ႔မျဖစ္( ဒီတခ်က္ေတာ့
အေသေထာက္ခံတယ္..ဟီး) ဆိုၿပီး လက္ဖက္ေတြထြက္တဲ့ ယူနန္ျပည္နယ္ ဆစ္ေဆာင္ပန္းနား ရွမ္းတို႔
ေတာင္တန္းတဝိုက္မွာ လာေလ့လာၾကတယ္တဲ့။

အဲ့ဒီမွာ ရွိတဲ့ ရွမ္းစာေပပရပိုဒ္ေတြေလ့လာ ဆက္သြယ္ေရးခက္ခဲတဲ့ေတာင္ေပၚရြာေတြေလ့လာရင္းနဲ႔ ႏွစ္
ေပါင္း ၁၇ဝဝ ရွိတဲ့လက္ဖက္ပင္နဲ႔ တျခားေက်ာက္ျဖစ္ရုပ္ၾကြင္းေတြ အမ်ားႀကီးေတြ႔ခဲ့ရတယ္တဲ့။ ရြာတရြာ မွာေတာ့ တရြာလုံးကိုးကြယ္ေနတဲ့လက္ဖက္ပင္အိုႀကီးက ရြာလည္ေခါင္မွာမွာ။ သူတို႔တရုပ္ႏိုင္ငံမွာရွိတဲ့
ကၽြမ္းက်င္ရုကၡေဗဒပညာရွင္ ေရွးေဟာင္းသုေတသနပညာရွင္ေတြ ဖိတ္ၿပီး ေသေသခ်ာခ်ာစစ္ၾကတယ္တဲ့။
စိုက္ပ်ဳိးထားတဲ့အပင္မ်ဳဳိးမဟုတ္ဘဲ ႏွစ္ေပါင္းေထာင္ေက်ာ္တာ သဘာဝအေလ့က်ေပါက္လာတဲ့အပင္ဆိုတာ သက္ေသျပႏိုင္ခဲ့တယ္။

အဲ့လိုေနရာပတ္ဝန္းက်င္ကဘဲ ေက်ာက္ျဖစ္ရုပ္ၾကြင္းတခုထဲက လက္ဖက္ရြက္တခုကိုလည္း ေသေသခ်ာခ်ာ
သက္ေသျပႏိုင္ခဲ့တယ္ေလ။ ႏွစ္ေပါင္း ၃၅.၄ သန္းတဲ့..ဖယားဖယား...

ေနာက္တခု လက္ဖက္ေျခာက္ အထုပ္ ၂ထုပ္ကိုလည္း ေရွးဘုရင္ေတြရဲ႔ျပတိုက္ေျမေအာက္ခမ္းတခုကေန
ထုတ္ၿပီး စစ္ေဆးၾကည့္ေတာ့ ႏွစ္ရာခ်ီၿပီး ထုပ္တဲ့လက္ဖက္က ခုခ်ိန္ထိလုံးဝေကာင္းေနေသးတဲ့ အေျခအေန ရွိေနတာ အရမ္းအံၾသစရာေတြ႔ရေသးတယ္။

လက္ဖက္အထုပ္ထဲကစာအရ ေဒသထြက္လက္ဖက္ကို ဘုရင့္လက္ေဆာင္အျဖစ္ဆက္သတယ္လို႔ဆိုပါ
တယ္။ အဲ့ေခတ္အခါက ပီကင္းဆိုတဲ့ ဘုရင္တို႔ေနထိုင္ရာကို ဒီလက္ဖက္ထြက္တဲ့ေဒသကလူေတြေရာက္
ဖို႔ ၃လၾကာခရီးႏွင္ရတယ္တဲ့။ ခရီးေဝးကို ဘယ္သြားဖို႔က လက္ဖက္ကို( အရင္ပို႔စ္မွာပါတဲ့ puerh tea) ပုံစံ
လုပ္ၿပီးမွ ဘယ္သြားရတာေပါ့။ မွတ္တမ္းအရ ၁၃၀ႏွစ္ေလာက္ရွိတယ္လို႔ေျပာတယ္။ ေသာက္ၾကည့္ရင္ လည္းရမယ္လို႔ဆိုပါတယ္။ ျပတိုက္ပစၥည္းဆိုေတာ့ ဘယ္သူကေသာက္ရဲၾကမွာလဲဗ်...။

အဲ့နားက လက္ဖက္ကုန္သည္ တေယာက္ေျပာတယ္။ အဲ့လိုလက္ဖက္နဲ႔ သက္တမ္းမတိမ္းမယိင္း တခု သူ႔မွာ လည္း ရွိတယ္တဲ့။ ခုထိေသာက္လို႔ရတုံးတဲ့။ သိလား..အဲ့လိုမ်ဳိးလက္ဖက္ေျခာက္ေတြကို ေရြလိုခ်ိန္ၿပီး
ေရာင္းတာ ၅ ကရမ္ကို ေဒၚလာနဲ႔တြက္ရင္ ရာေထာင္ခ်ီေပးရတယ္။ တတုံးလုံးဆိုရင္ သိန္းခ်ီေပးရတယ္တဲ့။

သမိုင္းေၾကာင္းျပန္ဆက္ရရင္ တူရကီေတြက လက္ဖက္ကို မြန္ကိုးရီးယား ကေနတဆင့္ အေနာက္ႏိုင္ငံ ဘယ္သြားၾကတာေပါ့။ ၿပီးမွ ၈်ပန္ကဘုန္းႀကီးက လက္ဖက္နဲ႔အတူ ဗုဒၶဘာသာကိုဂ်ပန္ယူသြားတာ။ ၿပီးမွ
ေဒသခံေတြက လက္ဖက္ကို တိဗက္ဖက္သြားေရာင္းၾကတာ။ အာသံကိုလည္း အဲ့ဒီအခ်ိန္မွေရာက္တာပါ။
သူတို႔အပင္ေတြကိုစစ္ၾကည့္ေတာ့ လူကစိုက္ပ်ဳိးထားတဲ့အေထာက္အထားေတြ ေတြ႔တာတဲ့။ အေနာက္ႏိုင္ငံ
ကို လက္ဖက္ေရာက္သြားေတာ့ ေစ်းႀကီးတာကတေၾကာင္း မင္းေဆြမင္းမ်ဳီးေတြဘဲသုံးႏိုင္ၾကတဲ့ အခ်ိန္ေပါ့။ ၁၈၆၆ ခုႏွစ္ျပင္သစ္ေတြ တရုပ္ျပည္ေရာက္ေတာ့ ယူနန္ဖက္လာတယ္ မွတ္တမ္းတင္ဓါတ္ပုံေတြရုိက္ထား
တာရွိတယ္။ ပန္းခ်ီေရးၿပီးမွတ္တမ္းတင္ထားတယ္တဲ့။ လက္ဖက္ကို သူတို႔ "ပူအာ" "puer"လို႔ ဘာေၾကာင့္
ေခၚသလဲဆိုတာ ဘယ္ကေနစသလဲဆိုတာကိုလည္း စိတ္ဝင္စားၾကတယ္ေလ။ အဲ့တာသူ႔ပန္းခ်ီကားမွာပါ
တာအရမ္းစိတ္ဝင္စားစရာေကာင္းလွပါတယ္။

သူေျပာတာက တိုင္းရင္းသားစကားတခုျဖစ္မယ္ဆိုၿပီး သူျမင္ၿပီးဆဲြထားတဲ့ တိုင္းရင္းသားက ရွမ္းေတြ..

ေနာက္တခု ဝ လူမ်ဳုိးရဲ႔စကားကလာတာျဖစ္မယ္လို႔လည္းေျပာတယ္။ ဝ ေတြက ပေလာင္ရွမ္းေတြကို ပူလို႔
ေခၚတယ္တဲ့..။

အဲ့ဒီ documentary ထဲမွာဘဲ လက္ဖက္ကို ပထမဆုံးေဆးျဖစ္ဝါးျဖစ္ အစဥ္အဆက္သုံးဆဲြလာၾကတဲ့ တိုင္း
ရင္းသားလူမ်ဳိးစုတခုဆိုၿပီး "အိုက္"ဆိုတဲ့ လူငယ္အေၾကာင္းပါတယ္။ သူကျမန္မာျပည္မွာလာ အလုပ္လုပ္ဖူး တယ္တဲ့။ သူတို႔ရႊာမွာေတာ့ သူကေခတ္မွီတယ္ေပါ့ေလ..။ သူမဂၤလာေဆာင္တဲ့ပုံေလးပါတယ္။

ရွမ္းထုံးစံ လက္ဖဲြ႔ခ်ည္မွ်င္စြပ္ေပးတာ ဘုရားစာဆိုတာ ဘုရားရွိခိုးတာ အားလုံးက က်မတို႔ဆီနဲ႔ အတူတူဘဲ။

သူတို႔က လက္ဖက္နတ္ဘုရားကိုပါရွိခိုးရတယ္တဲ့..။ ဝါးက်ဥ္ေထာက္ထဲက ေရေႏြးၾကမ္း...

သူတို႔လင္မယား၂ေယာက္ ရီၿပီးဓါတ္ပုံရိုက္ခံတာ သေဘာက်တယ္..။

လက္ဖက္ေျခာက္ကို က်မတို႔ႏိုင္ငံက ရိုးရိုးအေျခာက္အေနနဲ႔ဘဲေသာက္တာ။ ျပည္တြင္းမွာဘဲလုံေလာက္

ေအာင္ထြက္ေနေတာ့ မရမွာ မပူရဘူးေလ။ တရုပ္ႏိုင္ငံက က်ယ္ျပန္႔လြန္းေတာ့ တေနရာနဲ႔တေနရာ သြား

ေရး လာေရးခက္ခဲ၊ ဒီေတာ့ ေရွးလူႀကီးေတြ တီထြင္ႀကံဆထားတဲ့ အတုံးအခဲပုံစံမ်ဳိးေတြလုပ္ၿပီး ဘယ္ၾက
တာ ခုေတာ့ အဲ့ပုံစံရွိတဲ့ လက္ဖက္ေျခာက္ကို သိပၸံနည္းက်က်ေလ့လာေတာ့က်မ္းမာေရးအတြက္ အရမ္း
ေကာင္းလြန္းေနတယ္တဲ့..။(အဓိက ကိုလက္စေတာ္အဆီက်တယ္ ကင္ဆာဆဲလ္ကိုဟန္႔တားတယ္တဲ့)

ယူနန္ကေန တိဘက္ အိႏိၵယကေနတဆင့္ အေနာက္ႏိုင္ငံေရာက္သြားတဲ့လက္ဖက္ကို ပထမဆုံး အေရွ႔ အိႏိၵယကုမၼဏီက အေမရိကားကို သေဘာၤနဲ႔ကုန္ကူးတာေပါ့ေလ..။ အဲ့ေခတ္တုံးကလည္း အေမရိကား
ဆိုတာ အဂၤလန္လက္ေအာက္ကိုလိုနီႏိုင္ငံေလ။ အဂၤလိပ္ေတြက ေခါင္းေကာင္းၾကပါတယ္..။ သူတို႔ဘယ္
ရခက္တဲ့ တရုပ္လက္ဖက္ကို အာသံေတာင္တန္းမွာ ယူလာစိုက္ၿပီး အေမရိကကိုတင္ပို႔ေရာင္းခ်တာေနာ္..။
ေရာင္းေကာင္းေတာ့ လက္ဖက္ကိုအခြန္ေကာက္တာ။ အေမရိကန္ေတြက စိတ္ဆိုးၿပီး( နဂိုထဲက ေစ်းႀကီး
ေနတာကိုး) ကမ္းကပ္ထားတဲ့ သေဘာၤေပၚက ၿဗိတိသွ်ပိုင္လက္ဖက္ေတြကို အတင္းေရထဲပစ္ခ်လိုက္
တယ္ေလ။ အဲ့ဒီကစၿပီး..အေမရိကန္ေတြ တေျဖးေျဖး ၿဗိတိသွ်ကိုေတာ္လွန္ရင္း ေနာက္ဆုံး လြတ္လပ္
ေရးရသြား တာပါတဲ့..။

လက္ဖက္ေတာႀကီးပိုင္ထားတဲ့ တရုပ္ကလည္း တမာၻလုံးလာဝယ္ေတာ့ ႀကီးက်ယ္တာေပါ့။ ေစ်းေကာင္းရမွ
တို႔..ခင္ရာမင္ရာ နီးစပ္ရာ ( အဲ့အခ်ိန္တိဘက္ကဆို ေငြတုံးအခဲနဲ႔ကို အလုအယက္ဝယ္တာေလ) ဟိုလူ႔ကို
ေရာင္း ဒီလူ႔ကိုမေရာင္းနဲ႔..ဆိုတာေတြ လူ႔ဘေဘာသဘာဝျဖစ္ၾကမွာေပါ့ေလ..။ ဒီေတာ့ ၿဗိတိသွ်ေတြက
"ဘိန္း"ထြင္ၿပီး တရုပ္ေတြကို ျပန္ေရာင္းလို႔...ဘိန္း စစ္ပဲြဆိုၿပီး မယ္ငီးတို႔ငယ္ငယ္က သမိုင္းမွာ က်က္မွတ္ခဲ့
ဖူးၾကပါတယ္...။

လက္ဖက္ၾကားထဲမွာတခုေလာက္ေျပာျပရအုံးမယ္.. "ဝ - Wa "ဆိုတဲ့လူမ်ဳိးအေၾကာင္းပါ...။ က်မတို႔ ငယ္ငယ္က ဇန္နာဝါရီလကုန္ ေဖေဖာ္ဝါရီလဆန္းခ်ိန္ဆိုရင္ အဲ့ဒီဝလူမ်ဳဳိးေတြ ေတာင္ေပၚကဆင္း လာတဲ့ အခ်ိန္ေပါ့။ပုံမွာပါတဲ့အတိုင္း..ေယာက္က်ားေလးေတြဟာ ေရွ႔ဆံပင္ကို ေနာက္ဆံပင္နဲ႔တတန္းတည္း အုံး မူတ္ခြက္ပုံစံမ်ဳိးဘဲထားၾကတယ္။ ဆံပင္သားေတြလည္းေျဖာင့္စင္းေနတာဘဲ..။ အရမ္းသန္မာၾကတယ္။ အသားသိပ္ အျဖဴႀကီးမဟုတ္ဘူး။ ေက်ာမွာ သစ္ပင္တပင္လုံးခုတ္ၿပီး အခ်ပ္ျပား ၄ ခ်ပ္ဘယ္လာၾကတယ္။ အေခါင္းလုပ္ေရာင္းတာပါ ခါးမွာႀကိဳးေတြက်စ္ထားတာ ပတ္ထားတတ္ၾကတယ္။ အက်ၤ ီက ပင္နီဓါတ္ပုံ ခပ္တိုတို ဗိုက္ေပၚခါးေပၚ ရွမ္းေဘာင္းဘီအနက္ တိုတိုနဲ႔ သူတို႔ရဲ႔ သစ္သားေခါင္းေရာင္းၿပီး ဆားနဲ႔ဆီဝယ္ ေတာင္ေပၚျပန္တက္ သြားေလ့ရွိၾကတယ္။ အဲတခုရွိတာက...သူတို႔ေတာင္ယာခုတ္ရင္ ခေလးေခါင္းနဲ႔ ယစ္ပူေဇာ္ၾကတယ္တဲ့။

ဒါေၾကာင့္ က်မတို႔ခေလးအားလုံး ဝေခါင္းျဖတ္ဖို႔လာေနတယ္ေျပာရင္ အီးေတင္က်ယ္က်ယ္မေပါက္ရဲခဲ့ဘူး..

အေသေၾကာက္ခဲ့တာပါဆို..။ က်မတို႔ အေခၚ "ဝ တက္ေခါ "တဲ့။ တက္ဆိုတာ ျဖတ္တာပါ။ ေခါ က ဦးေခါင္း
ေပါ့....သူတို႔ကတရုတ္လုံးဝမဟုတ္ပါဘူး...။ သူတို႔စကားဘဲေျပာတာ..။ အခုမိတ္ေဆြမ်ားျမင္ေတြ႔ၾကတဲ့ ဝ
ဆိုတာက တရုတ္လိုေျပာ မ်က္ႏွာလည္း က်မသိခဲ့တဲ့ ဝမ်က္ႏွာပုံစံမဟုတ္ေတာ့လည္း စိတ္ထဲက်လိက်လိနဲ႔၊
ေျပာခ်င္တာ ခုမွေျပာျဖစ္တယ္။ တေလာက ေဖ့ဘုတ္မွာ ဆရာႀကီးတေယာက္ေရးထားတာ ဖတ္မိတယ္။
ေတာင္ယာ အေၾကာင္းပါ..ကမာၻမွာ ေတာင္ယာစနစ္ကို ပထမဆုံး မိတ္ဆက္ေပးတာ ဝ လူမ်ဳိးေတြျဖစ္ပါ တယ္တဲ့..။ဘိုေတြေရးထားတဲ့မွတ္တမ္းမွာေနာ္....။

ဟီး..မေရးျဖစ္တာနဲနဲၾကာသြားလို႔..ကမန္းကတန္းျဖစ္ညွစ္ေရးခၽြတ္လိုက္ရတာ...ေနာက္မွ ဆက္ၾကတာ

ေပါ့ေနာ္..ေပ်ာ္ေပ်ာ္ပါးပါးေပါ့...

အားလုံးဘဲရႊင္လန္းခ်မ္းေျမ႔ၾကပါေစရွင္~~~
မီးမီး
#meemeenage